Theo William Chen, Giám đốc Chương trình khoa học và công nghệ thực phẩm thuộc Ðại học Kỹ thuật Nayang (Singapore), đại dịch COVID-19 là một hồi chuông cảnh tỉnh rất rõ ràng về tình trạng lãng phí thực phẩm. Trước khi đại dịch xảy ra, mọi người dường như chưa thực sự nhìn nhận nghiêm túc về biến đổi khí hậu vì khi đó thực phẩm vẫn có sẵn và dễ dàng mua được. Tuy nhiên, trong đại dịch COVID-19, vấn đề bắt đầu trở nên rõ nét và dễ hình dung hơn. Chuyên gia này cho rằng COVID-19 là cơ hội để “dọn dẹp” cơ chế hiện tại.

Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc (FAO) ước tính 1/3 các loại thực thẩm được sản xuất ra (tương đương 1,3 tỉ tấn) cuối cùng lại bị thất thoát hoặc bị vứt bỏ. Một báo cáo khác của LHQ cũng chỉ ra rác thải thực phẩm gây ra khoảng 8-10% khí thải gây hiệu ứng nhà kính.Theo tổ chức tư vấn Boston, việc giảm lãng phí thực phẩm có thể giúp tiết kiệm 700 tỉ USD. Hiện các doanh nghiệp tại Ðông Nam Á đang bắt đầu hòa nhập phong trào và tính đến các biện pháp ngăn chặn lãng phí thực phẩm, cũng như điều chỉnh phân phối và tái chế thực phẩm thừa.

Năm 2020, Singapore ghi nhận 665.000 tấn rác thải thực phẩm, tương ứng khoảng 11% tổng lượng rác thải ở nước này. Theo luật mới tại Singapore, từ năm 2024, các chủ doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm có lượng rác thải lớn sẽ phải phân loại rác thải thực phẩm để xử lý. Rayner Loi, đồng sáng lập của công ty khởi nghiệp Lumitics- chuyên cung cấp các giải pháp quản lý rác thải thực phẩm sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), nhận định sau đại dịch, thêm nhiều khách sạn và hãng hàng không sẽ tìm cách giải quyết bài toán lãng phí thực phẩm và đặt các tiêu chí về sử dụng bền vững lên trước tiên và làm trọng tâm.

Lumitics đã phát triển một thiết bị truy dấu được trang bị công nghệ AI để lắp trong các thùng rác, qua đó định lượng và nhận diện mọi rác thải thực phẩm. Nhờ được cung cấp những thông tin thời gian thực về những loại và khối lượng thực phẩm đang bị vứt bỏ, các đầu bếp có thể đưa ra quyết định giảm lượng thực phẩm để chế biến các món ăn trong các thực đơn ăn tự chọn (buffet). Theo Lumitics, thiết bị giúp giảm 40% thực phẩm bị lãng phí và khoảng 8% chi phí thực phẩm. Các đối tác của Lumitics hiện nay có các chuỗi khách sạn nổi tiếng như Accor, Hyatt, Marina Bay Sands và các hãng vận chuyển như hãng hàng không Singapore và Etihad. Công ty dự định sẽ mở rộng ra 1.000 địa điểm trong 5 năm tới trên toàn bộ khu vực châu Á – Thái Bình Dương bước đầu với Hong Kong (Trung Quốc), Malaysia, Indonesia và Úc.

Một trong những công ty khởi nghiệp khác trong lĩnh vực này là Yindii có trụ sở tại Thái Lan. Yindii đã triển khai ứng dụng để kết nối các cư dân thủ đô Bangkok, những người đã nhận thức về giảm lãng phí thực phẩm, với các tiệm làm bánh, các chuỗi cà phê và nhà hàng. Các doanh nghiệp sẽ báo cáo số lượng hàng tồn trong mục “surprise boxes” (hộp bất ngờ) của ứng dụng và khách hàng có thể vào mục này để mua thực phẩm với giá chiết khấu 50-80% vào cuối ngày và được giao hàng đến tận nhà.

Tại Thái Lan, mỗi năm có khoảng 17 triệu tấn thực phẩm bị bỏ đi, trong đó chỉ có 2% được tái chế. Khoảng 64% trong 27,4 triệu tấn rác ở nước này là rác thải sinh học, bao gồm cả rác thải thực phẩm và đồ thừa trong bếp. Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp trong lĩnh vực thực phẩm không ý thức rằng họ đang lãng phí. Chỉ đến khi những doanh nghiệp này nhận ra rằng họ có thể có thêm 6%-14% doanh thu nếu tiết kiệm thực phẩm thì họ mới liên hệ lại với Yindii.

Theo chuyên gia William Chen, Đông Nam Á là khu vực rất dễ chịu tác động của tình trạng lãng phí thực phẩm với đặc thù có nhiều trang trại quy mô nhỏ phụ thuộc vào các hoạt động chăn nuôi những đàn gia súc đông đúc và thiếu các phương tiện để đầu tư cho các công nghệ nông nghiệp hiệu quả hơn.

LÊ ÁNH (TTXVN)